Jak praca zdalna wpływa na zdrowie psychiczne pracowników?

Pandemia przyczyniła się do wzrostu liczby osób wykonujących swoje obowiązki zawodowe całościowo lub częściowo zdalnie. I choć niektórzy pracownicy chwalą sobie tę opcję, to jest również wiele osób, którym ten rodzaj pracy przysporzył więcej problemów niż udogodnień. Według omawianych przez nas raportów pandemia oraz związana z nią zmiana wykonywania obowiązków zawodowych z trybu stacjonarnego na zdalny lub hybrydowy w większości przypadków wpłynęła zdecydowanie negatywnie na kondycję zdrowia psychicznego pracowników. Dlaczego tak się dzieje i jak dbać o zdrowie psychiczne pracowników podczas pandemii? 

Dlaczego warto troszczyć się o zdrowie psychiczne pracowników?

Zaburzenia zdrowia psychicznego, tak samo, jak wszelkie dolegliwości fizyczne, mają znaczący wpływ na codzienne funkcjonowanie osoby obarczonej tego rodzaju problemami. Dotyczy to nie tylko życia prywatnego i związanych z nim relacji z najbliższymi i przyjaciółmi, ale szczególnie oddziałują one także na jego zaangażowanie i wydajność w miejscu pracy. To powinno specjalnie zainteresować pracodawców, jeśli zależy im na stworzeniu silnego, kreatywnego i produktywnego zespołu. W końcu to pracownicy i ich zaangażowanie w wykonywane obowiązki w głównej mierze przekładają się na realne wyniki i zyski firmy.

Zadowolenie z pracy, satysfakcja z osiąganych wyników, poczucie bezpieczeństwa i komfort to jedne z najważniejszych czynników dla prawidłowego i wydajnego działania przedsiębiorstwa, a mogą być poważnie naruszone przez problemy ze zdrowiem psychicznym pracownika. Według ekspertów osoba, która doświadcza tego typu choroby, może w środowisku zawodowym odznaczać się mniejszą produktywnością. Obarczone jest to także częstszym korzystaniem ze zwolnień lekarskich. Wszystko to przynosi negatywne skutki nie tylko w pracy samodzielnej konkretnej osoby, ale jest widoczne także w wynikach całego zespołu oraz przedsiębiorstwa.

Wpływ pandemii na zdrowie psychiczne pracowników

Można z wszelką pewnością przypuszczać, że trwająca już od ponad roku pandemia znacząco wpłynęła na zdrowie psychiczne wielu osób. Konieczność zmiany warunków i sposobu dotychczasowego funkcjonowania oraz ograniczenie kontaktów międzyludzkich dosięgło także środowiska zawodowego wielu osób. Nagłe przejście od stacjonarnego do zdalnego trybu pracy dla części pracowników stanowiło poważne wyzwanie. Jak pandemia wpłynęła na zdrowie psychiczne pracowników? Jak podkreślają specjaliści, oprócz niedogodności związanych z organizacją nowego miejsca do pracy, u niektórych osób pojawiły lub nasiliły się problemy dotyczące zdrowia psychicznego. 

Pogłębiająca się izolacja, stres związany z ciągle zmieniającymi się restrykcjami oraz obawy przed utratą stanowiska pracy nie pozostały obojętne dla samopoczucia pracowników. Według danych z raportu Zdrowie psychiczne w środowisku pracy przeprowadzonego w ramach kampanii "Zrozum. Poczuj. Działaj!", który dotyczył także wpływu pandemii na samopoczucie pracowników, prawie 74% badanych osób wykonuje swoją pracę w pełni lub częściowo zdalnie. Niemal połowa pracowników biorących udział w badaniu zgłosiła przez to zdecydowane pogorszenie swojego samopoczucia, natomiast tylko 7,4% ankietowanych odczuwała jego pozytywne zmiany. Można przypuszczać, że negatywne skutki pandemii oraz związanej z nią reorganizacji dotychczasowego sposobu pracy wynikają głównie z ograniczenia kontaktów międzyludzkich i trudności w osiągnięciu work-life balance.

Natomiast według raportu Biura nowej normalności opublikowanego przez ThinkCo można wyróżnić kilka głównych czynników, które znacząco wpływają na pogorszenie samopoczucia u osób pracujących w trybie zdalnym. Dane te omawialiśmy już w ramach artykułu 5 lekcji o pracy w biurze, które dała nam pandemia, jednak warto przywołać je ponownie ze względu na ich istotę na temat zdrowia psychicznego pracowników. Raport ThinkCo podaje, że 64% osób wykonujących swoje obowiązki zawodowe zdalnie tęskni za kontaktem z innymi pracownikami, 55% przeszkadza brak innych ludzi, który wynika z izolacji, a 51% brakuje osobistych spotkań. Wskazywano również wspólne posiłki ze współpracownikami (43%) jako istotny element wpływający na dobry nastrój. Niedogodności związane z pracą zdalną nie dotyczą jedynie utrudnionego kontaktu z innymi pracownikami. Aż 61% osób jako istotny problem wskazuje brak wyraźnego rozgraniczenia między życiem zawodowym a prywatnym. Z tego powodu tak ważne jest, by zapewnić osobom pracującym zdalnie możliwość przychodzenia do biura chociaż przez kilka dni w tygodniu, by zminimalizować ryzyko wystąpienia wśród nich problemów ze zdrowiem psychicznym.

Praca w czasie pandemii a zdrowie psychiczne kobiet

Dane przedstawione w raporcie Zdrowie psychiczne w środowisku pracy podkreślają również znaczne różnice w odczuwaniu negatywnych skutków pracy zdalnej u kobiet i mężczyzn. Wśród ankietowanych to właśnie kobiety dużo częściej podkreślały występowanie u nich negatywnych skutków pandemii. Łączy się to bezpośrednio z faktem, że to również one częściej niż mężczyźni wskazywały, że w tym czasie swoją pracę wykonują częściowo lub całkowicie zdalnie. 

Według psychologa Jacka Santorskiego bez względu na coraz częściej spotykaną w domach równość w wykonywaniu obowiązków to wciąż kobieta częściej się w nie angażuje i czuje bardziej odpowiedzialna za ich pełnienie. W przypadku wykonywania przez nią pracy zdalnie lub hybrydowo musi on jednocześnie pełnić swoje funkcje zawodowe oraz te związane z utrzymaniem domu, byciem matką, żoną czy partnerką w jednym miejscu. Przytłoczenie nadmiarem wielowymiarowych obowiązków i brak rozgraniczeniem między życiem domowym a pracą częściej zatem staje się przyczyną osłabienia samopoczucia kobiety, co może negatywnie rzutować na stan jej kondycji psychicznej.

Jak dbać o zdrowie pracowników w czasie pandemii?

Jak wspierać i motywować pracowników podczas pracy zdalnej? Jest dużo możliwości dla pracodawców, którzy chcieliby zastosować w swojej firmie specjalne rozwiązania dla osób zmagających się z problemami zdrowia psychicznego lub szczególnie na nie narażonych. Przede wszystkim najważniejszym krokiem jest zapewnienie pracownikom kontaktu ze specjalistami z dziedzin psychologii czy psychiatrii. W przypadku zaburzeń zdrowia psychicznego bardzo ważne jest bowiem szybkie działanie i profesjonalna opieka wykwalifikowanych lekarzy. Wiele korzyści przyniesie także monitorowanie stanu zadowolenia zespołu z pracy, poziomu stresu, trudności, z jakimi się borykają. Może obrać to formę okresowych ankiet, których wyniki pozwolą na wdrożenie w życie przedsiębiorstwa odpowiednich działań zapobiegających lub wspierających. Niezwykle ważne są również działania edukacyjne na wszystkich szczeblach zawodowych. Dzięki specjalnym konferencjom, kursom, spotkaniom czy ćwiczeniom — można znacznie zwiększyć świadomość nie tylko pracowników, ale także pracodawców na temat objawów chorób psychicznych, sposobów radzenia sobie ze stresem czy organizacji wspierających osoby w kryzysie emocjonalnym. Ważną kwestią jest również zapewnienie pracownikom możliwości pracy hybrydowej. W tym celu możesz skorzystać z oferty biur do wynajęcia we Wrocławiu.

Wdrożenie tych oraz wielu innych rozwiązań jest szczególnie ważne dla pracodawców, jeśli weźmiemy pod uwagę statystyki dotyczące udziału zwolnień lekarskich z powodu zaburzeń psychicznych. Według danych z 2020 roku szacuje się, że prawie 11% dni spędzonych na zwolnieniu lekarskim było uzasadnionych zaświadczeniem z tytułu problemów psychicznych. W tym samym roku wystawiono ich około 1,5 mln, a osoby korzystające z nich spędziły ponad 27 mln dni na absencji chorobowej. Dane te wskazują również na ciągły wzrost tych liczb. Jeśli pracodawcom zależy na posiadaniu silnego i produktywnego zespołu, tym bardziej powinni oni zainteresować się wsparciem swoich pracowników.